Chúng ta nhắc đến Ninh Thuận chắc hẳn nhiều người sẽ rất ấn tượng bởi vẻ đẹp nên thơ của một vùng đất lưng tựa núi, mặt giáp biển. Hơn thế Ninh Thuận còn có rất nhiều sản vật đặc trưng thu hút rất đông du khách.
Tại đây còn có một làng nghề gốm xứ được xem là cổ nhất Đông Nam Á, trong chuyến công tác của Lạc Doanh đã có dịp đến đây, Lạc Doanh mời bạn đọc và Quý Khách hàng cùng tìm hiểu về làng nghề gốm xứ với tên gọi Bàu Trúc.
Làng gốm Bàu Trúc đã được ghi nhận là một trong những làng gốm cổ nhất Đông Nam Á còn tồn tại cho đến tận bây giờ. Làng gốm nổi tiếng với những sản phẩm thủ công đất nung mang đậm bản sắc văn hóa Chăm.
Qua tìm hiểu thì hai từ Bàu Trúc theo tiếng Chăm cổ gọi là Paley Hamu Trok, có nghĩa là “làng trũng, nhô ra cuối triền sông”. Nghệ nhân lớn tuổi nhất của làng nghề không sao quên được câu chuyện truyền thừa nối nghề của tổ tiên.
Một nghệ nhân tại Huyện Ninh Phước, Tỉnh Ninh Thuận: “Tôi biết làm nghề này từ khi còn thanh niên 20 tuổi nay đã được 80 rồi, cái này gọi là đồ Mỹ nghệ là mới ra, chứ ngày xưa kia người ta kêu là làm gốm, làm lu, làm trả, làm trách chớ hỏng phải mấy thứ này.”
Theo dân gian, ông tổ nghề gốm Bàu Trúc là Po K’long Chank một người bạn thân, đồng thời cũng là quan cận thần của vua Po K’long Giarai (sinh năm 1151 mất năm 1205). Tương truyền, chính Po K’long Chank đã dạy người dân Bàu Trúc cách lấy đất, nặn rồi nung thành những vật gia dụng. Nghề làm gốm ở đây, trước kia chủ yếu do phụ nữ đảm nhiệm, đàn ông làm những việc nặng nhọc hơn là đào đất, nung gốm và gánh gốm hoặc chở đi bán.
Phụ nữ Bàu Trúc lớn lên là đã được mẹ hướng dẫn làm gốm và cứ thế, đời nối đời “mẹ truyền con nối”, nghề gốm ở ngôi làng này cứ mãi lưu truyền đến hiện tại.
Ngày nay, Bàu Trúc đã thành điểm đến tham quan của du khách gần xa, người làng nghề vẫn duy trì cách làm gốm thủ công do cha ông mấy trăm năm trước để lại. Những sản phẩm được tạo ra bằng kỹ thuật độc đáo, mà người ta hay gọi bằng cái tên rất dân dã “làm bằng tay, xoay bằng mông”. Người thợ gốm đi giật lùi, tay “bắt” từng lọn đất, tay trong thì ép, tay ngoài xoa biến những khối đất lắm lem thành sản phẩm gốm độc đáo, độc bản và mang đậm nét văn hóa Chăm. Cách nung vẫn làm lộ thiên bằng củi, rơm, trấu…
Mẹ truyền con nối, nghề nối nghề theo kiểu mẫu hệ là cách để người dân xứ Bàu Trúc huyện Ninh Phước giữ nghề, giữ những nét mộc bản nguyên sơ, hiền lành của đất, của nước để làm nên những sản phẩm Mỹ nghệ đa dạng góp phần làm nên tên tuổi cho vùng đất Ninh Thuận yên bình.
